5/1/2018
Grote delen van Amerika en Canada hebben al bijna een week te maken met extreme kou van temperaturen tot -45 graden. Canada beleefde de koudste begin van het jaar in honderd jaar. De Niagara-watervallen zijn bijna volledig bevroren.
In de noordelijke staten Montana, North Dakota en Minnesota was het tijdens de jaarwisseling regionaal -30 graden! Ook in New York was het recordkoud, met daar -12 graden.
Bovenop de extreme koudegolf trekt momenteel een zeer snel uitdiepend lagedrukgebied, door de Amerikaanse media inmiddels ‘Bomb Cyclone’ genoemd, over de noordoostkust en was de waterstand zeer hoog.
Deze ging en gaat niet alleen gepaard met heel veel neerslag en iets minder koude lucht, maar ook nog eens met veel wind en zeer zware windstoten, wat langs de oost- en noordoostkust in hoge golven resulteerde. Tegelijkertijd was er sprake van springtij. Een unieke situatie. In de Verenigde Staten hebben ze geen stormvloedkeringen, dus daar stroomt het zeewater gewoon binnen. Diverse kustgebieden, waaronder ook de stad Boston, overstroomden dan ook deels. maar door de ijzige kou die daar nog bovenop kwam werd het nog extremer. De water- en sneeuwmassa werd bij temperaturen onder nul een soort slush (zacht ijs), met daarin ook flinke ijsplaten die in de stroom werden meegevoerd.

5/1/2018
Het aantal dode zones in de oceanen is verviervoudigd in de voorbije vijftig jaar. Om een verdere teloorgang te stoppen moet de mens zowel de klimaatverandering als de bemesting aanpakken, waarschuwt een nieuwe studie in Science.

Het aantal dode zones, dat zijn plaatsen waar er geen zuurstof meer in het water zit, blijft snel stijgen. In kustwateren en riviermondingen is die stijging nog veel hoger: daar is het aantal dode zones de afgelopen vijftig jaar vertienvoudigd. In de dode zones is het zuurstofgehalte zo laag dat de meeste zeedieren er niet kunnen overleven. Vissen mijden de plekken en moeten zich zo terugtrekken in kleinere habitats.

Maar het probleem is veel groter dan enkel de dode zones, benadrukken de wetenschappers. Ook een veel beperktere afname van het zuurstofgehalte op veel andere plaatsen kan de groei van zeedieren hinderen, de voortplanting in het gedrang brengen en zelfs tot de dood leiden. Een laag zuurstofgehalte kan ook de vorming van gevaarlijke chemicaliën zoals stikstofoxide aanjagen, een broeikasgas dat tot 300 keer krachtiger is dan CO2.

Nochtans is de gezondheid van de oceanen van fundamenteel belang voor de mens. “Ongeveer de helft van alle zuurstof op aarde komt van de oceaan”, zegt Vladimir Ryabinin, van de Intergouvernementele Oceanografische Commissie, die de onderzoeksgroep aanstuurt. Bovendien zijn de oceanen economisch van levensbelang, vooral voor ontwikkelingslanden. Kleine vissers zijn niet in staat te verhuizen als een dode zone hun vissen verdrijft. Ook het toerisme krijgt harde klappen als koraalriffen verdwijnen. Een ongezond ecosysteem in de oceaan kan verstrekkende gevolgen hebben.
Verder zijn 1 miljard mensen voor hun voedsel afhankelijk van het koraal. Rond 2025 zien wij met de verwachte temperatuurstijging verbleking en afsterving van het koraal op enorme schaal.

De klimaatverandering is de belangrijkste schuldige voor de groei van het aantal dode zones in de open oceaan, omdat warmer water minder zuurstof kan vasthouden. In kustwateren en riviermondingen is vooral vervuiling de belangrijkste motor. Een teveel aan voedingsstoffen leidt tot de bloei van algen, die zuurstof aan het water onttrekken als ze afsterven.

7/1/2018
In de miljoenenstad Sydney heeft het kwik vandaag 47.3 graden bereikt. Het asfalt is door de hitte gesmolten.

12/01/2018
De gemiddelde zeespiegelstand langs de Nederlandse kust was vorig jaar hoger dan ooit gemeten. Gemiddeld lag de zeespiegel vorig jaar elf centimeter boven NAP, twee centimeter meer dan in het vorige recordjaar 2007. Zeespiegelexpert bij Deltares Fedor Baart geeft aan niet geschrokken te zijn van de cijfers. ''De zeespiegel stijgt al ongeveer een eeuw langs de Nederlandse kust, sinds we het goed meten. Dat komt door smeltend ijs en opwarming van de oceaan’’, zegt hij. Langjarig getij, wat te maken heeft met de stand van de maan ten opzichte van de aarde en de zon, zorgde volgens Baart voor een iets lagere zeespiegel de afgelopen jaren. Dat getij kent een periode van acht jaar, aldus de expert. Inmiddels is weer sprake van een opgaande lijn, die begin 2023 zal pieken.

Daarnaast waren er de laatste jaren niet veel stormen die het water opstuwen en dus zorgen voor een hoger gemiddelde. Als het een paar dagen flink stormt, stijgt de waterstand aan de kust met ruim een meter, wat ervoor kan zorgen dat het jaargemiddelde zomaar een centimeter hoger komt te liggen. ''Vorig jaar waren er voor het eerst in tijden meerdere stormvloeden in een jaar, de jaren ervoor waren dat er nul of één. In 2007 waren het er vier’’.

Al sinds de jaren vijftig wordt ervan uitgegaan dat de zeespiegel sneller gaat stijgen, geeft Baart aan. ''De vraag is hoe hard het nu precies gaat. Elk jaar kijken we ernaar en periodiek worden de kusten en dijken getoetst of het nog veilig is. De dijken en keringen zijn erop ontworpen dat de zeespiegel stijgt. En als een stuk kust minder veilig is dan we willen, en wat we willen verandert ook af en toe, wordt het hersteld.’’

Toevoegen forum en artikels en hoofdpagina helptekst voor Windsnelheid en -richting
De gemiddelde windsnelheid wordt bepaald over periodes van tien minuten en opgegeven in meters per seconde, kilometers per uur of Beaufort.
Spreekt het weerbericht over windkracht 8 dan is de verwachting dat de windsnelheid gemiddeld over tien minuten tussen 62-74 kilometer per uur ligt.
Klimatologen spreken van een zware storm wanneer de windsnelheid ergens boven land een uurgemiddelde haalt van windkracht 10.

22/01/2018
In de Braziliaanse staat Minas Gerais is de noodtoestand uitgeroepen vanwege een uitbraak van gele koorts. De ziekte heeft daar sinds december 2017 het leven gekost aan zeker vijftien burgers.

19/06/2018
Het aantal vluchtelingen in de wereld is voor het vijfde jaar op rij gestegen. Eind 2017 waren 68.7 miljoen mensen op de vlucht.
Belangrijkste oorzaken: Crisis in Congo, oorlog in Zuid Soedan en de vervolging van Rohingya’s in Myanmar.
Ook zijn er grote vluchtelingen stromen in Turkije en Griekenland.

16/07/2018
Landdegradatie, de vermindering van de kwaliteit van de bodem, door toedoen van menselijke activiteit vormt wereldwijd een toenemend probleem. Milieugroeperingen waarschuwen al jaren voor het fenomeen. Verhalen en getuigenissen over de menselijke impact op het milieu doen Twitter soms ontploffen en zijn de overheersende toon in veel ontwikkelingsnieuws.

Het Intergouvernementele Wetenschaps- en Beleidsplatform over Biodiversiteit en Ecosystemen (Ipbes) heeft dit jaar voor de eerste keer een rapport uitgebracht naar aanleiding van een grootschalige studie over de gevaren en de impact van landdegradatie. Het onderzoek kreeg de steun van de Verengde Naties en een van de belangrijkste conclusies is dat landdegradatie een 'kritiek' niveau bereikt heeft, wat wil zeggen dat wereldwijd 75 procent van het aardoppervlak al aanzienlijk gedegradeerd is. Volgens de modellen zou de degradatie stijgen naar 90 procent tegen 2050.

Sinds deze studie hebben nog meer rapporten hun bezorgdheid geuit over deze trend. Heel recent lanceerde het Joint Research Centre van de Europese Commissie een 'Wereldatlas van Verwoestijning' die aangeeft dat jaarlijks in de hele wereld een totale oppervlakte van ongeveer de helft van de Europese Unie (4,18 miljoen vierkante kilometer) degradeert. Vooral Afrika en Azië zijn getroffen. Maar ook voor de EU is de economische kost aanzienlijk: schattingen lopen in de tientallen miljarden per jaar.

De belangrijkste oorzaak van biodiversiteitsverlies is het verlies van leefgebied en dat houdt rechtstreeks verband met bodemdegradatie.
'Voor de mens zijn de directe gevolgen voelbaar in de voedselzekerheid. Het resultaat is dat voor mensen die afhankelijk zijn van ecosystemen voor hun levensonderhoud, hun inkomsten worden ondermijnd. Zij zijn er het slechts aan toe en worden gedwongen om hun land te verlaten en naar andere gebieden te verhuizen. Dat leidt tot conflicten.'

20/07/2018
Groenland verliest elk jaar 270 miljard ton aan ijs als gevolg van de opwarming van de aarde. De blokken die afbreken zijn bovendien veel groter dan voorheen. De vorige maand brak er een zes kilometer lang stuk ijs af. Volgens onderzoek smelt de ijsmassa op Groenland het hardst van allemaal. Het aantal ijsbergen op zee zal daardoor fors toenemen.

11/11/2018
Boven land waait het veel minder hard dan vroeger constateren wetenschappers. Naar schatting is de windsnelheid sinds de jaren 70 vorige eeuw met 25% afgenomen. Waarom: dat is nog steeds een raadsel.
Een mogelijke oorzaak is de verruwing van het landoppervlakte. Door toenemende bebouwing en groeiende steden neemt de wrijving toe en wordt de wind afgeremd.
Het kan ook te maken hebben met de klimaatverandering. De stijgende temperaturen zouden het luchtcirculatiesysteem van de aarde doen wankelen.
Satellieten laten zien dat boven zee de windsnelheid juist is toegenomen.
Minder wind zorgt voor negatieve effecten in de steden. De uitlaatgassen blijven hangen en tijdens een hittegolf is een briesje meer dan welkom.

Wind ontstaat door de zon. Als de zon flink schijnt wordt de lucht warmer, daardoor lichter en stijgt vervolgens op. Tijdens de weg omhoog koelt de lucht af, wordt daardoor zwaarder en begint te dalen. Deze luchtbewegingen zorgt ervoor dat het gaat waaien.

27/11/2018
De uitstoot van CO2 door auto’s in Duitsland blijft een stijgende lijn vertonen. 6.4% meer dan in 2010. In 2017 was dit 115 miljoen ton.

01/12/2018
Veenweidegebieden verzakken gemiddeld 6 tot 12mm per jaar.
De oorzaak hiervan is de oxidatie van het veen, dat in gang wordt gezet zodra het veen boven de grondwaterspiegel komt te liggen. Oxidatie houd in dat het veen verteerd wordt door bacteriën.

01/03/2018
Nu blijkt uit recent onderzoek van de NASA dat de zeespiegel in de jaren 90 vorige eeuw ongeveer 2,5 millimeter per jaar steeg. Inmiddels zitten we op 3,4 millimeter per jaar. De stijging versnelt dus. Deze versnelling maakt het erg moeilijk om een goede verwachting te geven over de snelheid van de zeespiegelstijging over 100 jaar. Onderzoek waarbij gekeken wordt naar lange tijdseries (meer dan 30 jaar) is dan ook erg belangrijk om betere verwachtingen te ontwikkelen voor de toekomst.

De stijging lijkt miniem op korte tijdsschaal, het gaat om 3 millimeter per jaar. Toch is dit één van de grootste bedreigingen van klimaatverandering. Recente onderzoeken laten namelijk zien dat de stijging versnelt en dat er elk jaar circa 0,08 millimeter bijkomt. Deze versnelling heeft op een langere tijdsschaal een drastisch resultaat, het levert rond het jaar 2100 circa 1 centimeter per jaar op. En dan gaat het hard. Zeker ook in aanmerking genomen dat heel veel grote wereldsteden aan zee liggen. Ook veel arme gebieden, die amper mogelijkheden hebben om zich te verweren door middel van dijken, liggen dicht bij de zee. Denk maar aan grote delen van bijvoorbeeld Bangladesh.


04/03/2018
Regelmatig is te lezen dat het leven in de oceanen het almaar moeilijker krijgt. Daarbij is tot nu toe vooral aandacht geweest voor de problemen die worden veroorzaakt door de opwarming van het oceaanwater, de plastic ’soep’ en door de voortschrijdende verzuring. Deze factoren zijn niet alleen desastreus voor het koraalrif maar ook voor vele andere mariene organismen. Naast deze drie factoren is er echter nog een vierde - tot nu toe onderbelichte - factor: de dalende hoeveelheid zuurstof in het water. Sinds het midden van de vorige eeuw is het zuurstofgehalte van de open oceaan voortdurend afgenomen en in de kustzones van dichtbevolkte gebieden zijn grote gebieden ontstaan waar het water arm is aan zuurstof. Belangrijke oorzaak van de afname van het zuurstofgehalte is de grote hoeveelheid voedingsstoffen die wordt geloosd door de mens en die uiteindelijk in de zee terechtkomt. Maar ook andere factoren, waaronder het warmere zeewater spelen een rol.

Daarnaast komt er zuurstof in het water als planten, wieren en algen CO2 omzetten in organische verbindingen. Maar dat kunnen ze alleen met behulp van licht. Op grotere diepte (waar nauwelijks licht kan doordringen) en als het nacht is, gaan ook deze organismen juist zuurstof gebruiken.
En als ze doodgaan is er zuurstof nodig om ze af te breken. Zo kan er na een algenbloei gemakkelijk zuurstofarm water ontstaan door de afbraak van grote hoeveelheden dode algen.

Wat vooral naar voren komt is dat het zuurstofgehalte een dalende lijn vertoont sinds tenminste 1950 (van voor 1950 zijn er onvoldoende waar nemingen om daarover een gefundeerde uitspraak te doen). In de ‘open’ oceaan (op ruime afstand van de kustzones) is de totale hoeveelheid opgeloste zuurstof met 2% afgenomen. Die afname lijkt niet groot, maar die 2% is een gemiddelde. En juist op plaatsen waar het zuurstofgehalte toch al gevaarlijk laag was, is de afname sneller gegaan. Zo is het oceaanoppervlak met een minimum hoeveelheid zuurstof toegenomen met 4,5 miljoen vierkante kilometer, een oppervlak gelijk aan dat van alle EU-landen samen. En het oppervlak waar het oceaanwater vrijwel zuurstofloos is, is sinds 1950 vier keer zo groot geworden. Daarnaast is het ook slecht gesteld met het water in de kustzones. Dit, met name op die plaatsen waar rivieren met vervuild of voedselrijk water in zee komen. Die vervuiling en verrijking van het water kan worden veroorzaakt door de aanvoer van (ongezuiverd) rioolwater en door uitgespoelde stikstof en fosfaat uit de landbouw. In eerste instantie zal de aanvoer van die voedingsstoffen de groei van allerlei organismen bevorderen, maar vervolgens is voor de afbraak ervan meer zuurstof nodig dan er wordt aangevoerd door uitwisseling met de lucht, fysisch transport en door fotosynthese. Met zuurstofarme kustwateren als gevolg.

Wat de open oceaan betreft is de mondiale opwarming van het oceaanwater de meest waarschijnlijke oorzaak van het afnemend zuurstofgehalte. Die opwarming zorgt op drie manieren voor een lager zuurstofgehalte. Ten eerste is zuurstof minder goed oplosbaar in warmer water, ten tweede betekent een opwarming van het oppervlaktewater dat de stratificatie toeneemt en ten derde gaan allerlei omzettingsprocessen sneller bij een hogere temperatuur, met een hoger zuurstofgebruik tot gevolg. Al met al kan men dus niet zeggen dat het dalende zuurstofgehalte een direct gevolg is van menselijke activiteit, maar wel een indirect gevolg: door de uitstoot van broeikasgassen warmt de aarde op en dit zorgt dan weer voor warmer (oppervlakte)water.
Data laten een sterke correlatie zien tussen de door de oceanen opgenomen warmte (OHC; ocean heat content, zie ook het decembernummer van Weerspiegel) en het dalende zuurstofgehalte.
In de kustzones is menselijke activiteit op een veel directere manier de oorzaak van het in toenemende mate zuurstofarme water. Hier is de belangrijkste oorzaak de verrijking van het water met voedingsstoffen
, vooral stikstof en fosfaat en ook organisch stoffen. Globaal een kwart van die stikstof en fosfaat is afkomstig van het rioolwater, driekwart is uitgespoelde kunstmest, die via het oppervlaktewater en de rivieren in zee terechtkomt. Je zou kunnen zeggen dat dit vergelijkbaar is met de vermesting van de landnatuur door stikstofdepositie (uit de veehouderij en door het verbranden van fossiele brandstoffen) vanuit de lucht.
Al die voedingsstoffen in het water stimuleren de groei van de algen en wanneer deze doodgaan en naar dieper water zakken is voor de afbraak ervan extra zuurstof nodig. Of de diepere waterlagen daadwerkelijk zuurstofarm of praktisch zuurstofloos worden, is afhankelijk van de specifieke situatie ter plaatse. Vooral daar waar weinig uitwisseling is met vers, zuurstofrijker (oppervlakte)water, zijn problemen te verwachten. Zo zien we bijvoorbeeld dat aan de oostkust van de V.S. de Chesapeake Baai, die slechts een kleine opening naar zee heeft, ieder jaar gebieden ontwikkelt met weinig of nauwelijks zuurstof. Dit betreft dan steeds het zomerseizoen, de periode met de snelste algengroei.
Bij de nabijgelegen, maar daarentegen veel opener Delaware Baai, zien we die zuurstoftekorten niet, terwijl de verrijking met voedingsstoffen in beide baaien vrijwel gelijk is, maar in de Delaware Baai is er wel voortdurend verversing met zuurstofrijker oceaanwater.
Aan de andere kant van de aardbol blijkt dat in de baai bij de miljoenenstad Manilla vooral zuurstoftekort ontstaat in de tijd van de natte ZW-moesson, wanneer door de overvloedige regenval meer voedingsstoffen in de baai spoelen, terwijl door het vele zoete water ook de stratificatie toeneemt.
Dichter bij huis is de Oostzee een kritiek gebied. De Oostzee kan worden gezien als een grote binnenzee met maar weinig wateruitwisseling met de oceaan. Gedurende de zomers treedt hier, mede door de lange dagen, op uitgebreide schaal algenbloei op. Als deze algen later in de
Bron: VWK Weerspiegel

14/03/2018
In 2020 is 2/3 van de wilde dieren verdwenen. Het tempo waarin diersoorten uitsterven is nu even hoog als in de tijd dat dinosauriërs verdwenen.
Als we deze tragedie niet tegenhouden zou biodiversiteit zo’n klap kunnen krijgen dat onze planeet stilvalt en onleefbaar zou worden. Maar er is hoop, topwetenschappers ondersteunen een plan om van de helft van onze planeet beschermd gebied te maken en zo de harmonie met de natuur te herstellen.

01/07/2018
De opwarming in Nederland zorgt voor meer exotische planten en dieren. De naam invasieve soorten is een verzamelnaam voor planten en dieren die niet van naturen in het wild in Nederland voorkomen. Ze zijn hier per ongeluk gekomen of bewust hierheen gehaald. Al in de 19e eeuw werden reuzenbalsemien en de Perzische berenklauw in Europese tuinen aangeplant. Op vele plekken vormen ze nu een ware plaag.
Alle invasieve soorten komen van oorsprong uit Azië, Australië en Amerika. Deze soorten zijn echte opportunisten en weten zich uitstekend aan te passen aan ons klimaat en omgeving. De opwarming van het klimaat, met zijn zachte winters en warme lentes en zomers werken ook goed mee. In de stad is het vaak enkele graden warmer zowel overdag als ’s nachts waardoor de exoten het in een stad vaak nog veel beter doen.
Een heel belangrijk punt is het ontbreken van natuurlijke vijanden. Zaden blijven tientallen jaren kiemkrachtig
Een ander nadeel is vaak dat de exoten zich explosief weet uit te breiden waardoor ze de inheemse flora en fauna deels of volledig weten te verdringen. Een goed voorbeeld hiervan is de grote waternavel. In Friesland en Drenthe zijn kanalen al overwoekerd door deze plant. Het bladerdek is zo dicht dat er maar weinig licht meer in het water komt.
Behalve economische schade veroorzaken ze ook economische schade. De grote waternavel produceert een enorme hoeveelheid bladeren en wortels waardoor aan- en afvoer van water minder goed verloopt.

09/07/2018
Vorig jaar waren er nog 30 vaquitas schattige "minidolfijnen" die in de zee bij Mexico leven en nu zijn er nog maar 12 over! En we dreigen niet alleen de vaquitas te verliezen er is een zesde uitstervingsgolf gaande, veroorzaakt door de mens.

Het zijn niet alleen vaquitas die dreigen te verdwijnen. Er is een zesde uitstervingsgolf gaande, vrijwel volledig veroorzaakt door de mens. Bijna tweederde van de wilde diersoorten is in de afgelopen 50 jaar verdwenen!

De oplossing die wetenschappers aandragen is de helft van de aarde beschermd gebied maken, zodat de natuur zichzelf kan herstellen. Maar onze overheden kunnen de andere kant opkijken, omdat de biodiversiteitscrisis en haar oplossing geen voorpaginanieuws zijn.

We hebben nu een unieke kans om dat te veranderen: een congres in Montreal, waar regeringsleiders samen zijn om een 30-jarenplan voor natuurbescherming uit te stippelen.

26/10/2018
In het klimaatakkoord hebben landen met elkaar afgesproken ernaar te streven de opwarming van de aarde tot maximaal 2 graden Celsius te beperken. Toch zijn er gebieden in de wereld waar het kwik al met 2 graden of meer gestegen is. Eén daarvan is het tropische regenwoud in het noordoosten van Puerto Rico. En deze opwarming heeft grote gevolgen voor de omgeving.

Sinds 1976 wordt er al onderzoek gedaan in het Luquillo regenwoud. En uit de bevindingen blijkt dat de insectenpopulatie drastisch is afgenomen. Zo zijn er tot wel zestig keer minder geleedpotigen – zoals insecten, duizendpoten en pissebedden – te vinden dan veertig jaar terug.

Tegelijkertijd vonden de onderzoekers er ook veel minder hagedissen en vogels. “Onze resultaten suggereren dat de impact van de opwarming in tropische bossen zelfs groter is dan verwacht,” stelt hoofdonderzoeker Brad Lister. “Als de insectenpopulatie instort, hebben ook de dieren die de insecten eten onvoldoende voedsel.” Hierdoor planten deze dieren zich minder gemakkelijk voort en worden ook hun overlevingskansen kleiner.

Koudbloedige dieren – zoals insecten, reptielen en amfibieën – die in het tropische regenwoud vertoeven, zijn bijzonder kwetsbaar voor klimaatopwarming. Dit komt omdat ze zich hebben aangepast aan relatieve stabiele temperaturen, die gedurende het jaar nauwelijks variëren.
Na een grondige analyse van alle gegevens, moeten de onderzoekers concluderen dat klimaatopwarming de belangrijkste oorzaak is van de afname van geleedpotigen. Een angstvallig feit. Tropische bossen herbergen namelijk meer dan de helft van alle plant- en diersoorten op aarde. De bevindingen uit de studie hebben daardoor verstrekkende gevolgen voor de toekomstige stabiliteit en biodiversiteit in regenwouden.

Klimaat inzichten.
Impact opwarming met 1.5 tot 2 graden.
Extreme hitte,
Overstromingen,
Zeespiegelstijging,
Afname biodiversiteit,
Ontdooien permafrost,
Oceaanverzuring,Verdwijnen koralen.
Gezondheidsrisico’s,
Voedseltekort,
Watertekort,
Economische recessie.

30/10/2018
Het aantal populaties wilde dieren is sinds 1970 met 60 procent gedaald, stelt het Wereld Natuur Fonds (WNF) dinsdag. De organisatie wijt dit aan druk van de mens op de natuur. De hoofdoorzaak van het natuurverlies zijn menselijke activiteiten", meldt WNF in zijn Living Planet Report, een tweejaarlijkse graadmeter van de biodiversiteit.
Oprukkende landbouw en overbevissing zijn de grootste bedreigingen. Daarnaast hebben diersoorten het zwaar door stroperij, aanleg van infrastructuur, vervuiling en klimaatverandering, constateert de organisatie.
Volgens het rapport blijft de druk op tropische regenwouden onverminderd groot. In vijftig jaar tijd is maar liefst 20 procent van de Amazone verdwenen. In rivieren, moerasgebieden en delta's zijn populaties wilde dieren gemiddeld met 83 procent afgenomen sinds 1970.

Grootschalige aanleg van stuwdammen, irrigatie en inpoldering voor landbouw, vervuiling en overbevissing zetten zoetwatergebieden onder grote druk", staat in het Living Planet Report.
We hebben dus nog steeds maar heel weinig over. Bovendien is de afgelopen tien jaar het herstel afgevlakt. Dat geeft aan dat je moet blijven werken aan herstel en beleid nog beter moet", aldus het WNF.
De natuurbeschermingsorganisatie vindt klassieke natuurbeschermingsmaatregelen, zoals het instellen van beschermde gebieden en soortenbescherming, cruciaal. Zo groeit het aantal populaties van bijvoorbeeld de bultrugwalvis, reuzenpanda en berggorilla voorzichtig. Maar er is meer nodig, zegt WNF-directeur Kirsten Schuijt. Als wij de oorzaak zijn van natuurverlies, kunnen wij de trend ook ombuigen. Dat vraagt om duurzame keuzes op het gebied van voedsel, energie en grondstoffen. Iedereen kan daar op zijn manier aan bijdragen."

In Nederland ging het door strengere regelgeving in de jaren negentig de goede kant op met diersoorten in zoetwatergebieden. Het herstel was echter betrekkelijk, want in de voorgaande decennia ging veel natuur in rivieren en meren verloren door onder meer vervuiling.

25/11/2018
De ontbossing van het Amazoneregenwoud in Brazilië heeft ten opzichte van voorgaande jaren in 2018 het hoogste niveau bereikt in tien jaar tijd. Dat blijkt uit cijfers van de Braziliaanse regering over de periode juli 2017 tot juli 2018.
Satellietbeelden tonen aan dat er van juli 2017 tot juli 2018 zo'n 7.900 vierkante kilometer regenwoud is gekapt. Dat is 13,7 procent meer ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. In de staten Pará en Mato Grosso, waar de sojabonenproductie groeit, worden de meeste bomen gekapt.
De Braziliaanse minister van Milieu, Edson Duarte, zei in een verklaring dat illegale houtkap de grootste veroorzaker is van de sterke stijging. Hij heeft de regering opgeroepen om het toezicht op het regenwoud te vergroten.
Ontbossing versterkt het broeikaseffect en is goed voor ongeveer 15 procent van de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen, zoals CO2, wat vergelijkbaar is met uitstoot van de transportsector.

Het Braziliaanse klimaatobservatorium, een netwerk van niet-gouvernementele organisaties, heeft in een verklaring laten weten dat de stijging niet als een verrassing is gekomen. Naast de illegale houtkap levert ook de groeiende landbouwsector in het land een bijdrage aan de ontbossing, stelt de organisatie.
Greenpeace vindt dat de Braziliaanse regering niet genoeg heeft gedaan om de ontbossing tegen te gaan. Ook recente beleidsveranderingen, zoals het verminderen van gebieden onder federale bescherming, hebben de ontbossing juist aangewakkerd.
Beide milieuorganisaties hebben hun zorgen geuit over de toekomst van het regenwoud onder de nieuwe regering van de toekomstige president Jair Bolsonaro, die in januari zijn ambt zal bekleden. De president heeft eerder scherpe kritiek geuit op de Braziliaanse milieuorganisatie en staat achter een groeiende landbouwsector.
Ondanks de sterke toename is de ontbossing nog wel lager dan in het begin van deze eeuw. In 2004 werd bijvoorbeeld nog meer dan 27.000 vierkante kilometer regenwoud gekapt. Kort daarna is de regering begonnen met het bestrijden van ontbossing.

24/11/2018
Na berichtgeving over het verdwijnen van 75% van de insecten uit ons land komen nu alarmerende berichten binnen over het verdwijnen van vogels. Het gaat niet alleen slecht met een groot aantal zeldzamere vogelsoorten die in natuurgebieden voorkomen maar ook met algemene soorten als mussen, spreeuwen, roeken en waterhoentjes.
Enkele voor de natuur in Twente en de Achterhoek kenmerkende soorten zijn inmiddels uitgestorven of bedreigd in het voortbestaan. Dat zijn onder meer de ortolaan, hop, klapekster, goudplevier, korhoen, Europese kanarie, paapje, draaihals, zomertaling, nachtegaal, en watersnip.
De grootste achteruitgang van vogelsoorten vindt plaats inde stedelijke en agrarische gebieden plaats.
In het agrarisch gebied is er weinig ruimte voor planten en dieren overgebleven. Het stedelijk gebied zien wij steeds meer verstenen.
We moeten terug naar natuurvriendelijke, ecologisch duurzame en grondgebonden landbouw. Bij stadsontwikkeling moet er meer rekening worden gehouden met de natuur.

Vermeld dient te worden dat er een opmerkelijk herstel heeft plaatsgevonden in heidevelden broedende nachtzwaluw en de blauwborst. Ook met de kerkuil en de ijsvogel gaat het de goede kant op.

23/01/2018
Een verrassende ontdekking heeft laten zien dat de Antararctische IJskap ’s zomers deels bedekt wordt met rivieren, meren en een waterval ondanks dat er diepvriestemperaturen heersen. De ontdekkers bestudeerden satellietfoto’s van de ijskap en wisten 700 individuele stroomgebieden waarvan sommige rivieren wel 120km lang zijn en enkele watervallen zijn 130m breed. De meren en rivieren dragen bij aan het versneld afbrokkelen van de ijskap en daardoor een snellere stijging van de zeespiegel van wel meerdere meters in het jaar 2100. Een enorme toename ten opzichte van eerdere schattingen.

03/04/2018
Het ijs dat onder het water ligt in Antarctica smelt veel sneller dan voorheen werd gedacht. Tussen 2010 en 2016 smolt een stuk ijs van 1.463 vierkante kilometer, ongeveer even groot als de provincie Flevoland.
Dat blijkt uit een onderzoek van een Brits centrum voor onderzoeken naar de Noord- en Zuidpool dat is gepubliceerd in Nature.

Het opwarmen van het water is volgens het onderzoek de oorzaak van het smeltende ijs. Een minimaal temperatuurverschil zorgt er al voor dat het ijs dat onder water ligt, smelt. Soms ligt dat twee kilometer diep, waardoor het niet goed waar te nemen is.

Uit het onderzoek blijkt ook dat het ijs zelfs zo snel smelt, dat de Zuidpool binnenkort de grootste veroorzaker van de zeespiegelstijging kan worden. Momenteel is dat nog Groenland.

De verwachtingen over de stijging van de zeespiegel moeten volgens het onderzoek worden bijgesteld, omdat er geen rekening was gehouden met zoveel smeltend ijs bij de Zuidpool. Dat komt, omdat het van bovenaf niet of nauwelijks is waar te nemen.

In The Guardian reageert een van de onderzoekers op de uitkomst. "Mensen moeten zich zorgen gaan maken. Doordat we heel Antarctica in kaart hebben gebracht, is het duidelijk geworden dat het ijs nergens groeit."

14/06/2018
De meest uitgebreide studie naar het ijs op Antartica ooit is gisteren gepubliceerd in Nature.
Dankzij oeroud Zuidpoolijs is te achterhalen dat de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer nog nooit zo hoog is geweest als nu.

In de afgelopen 10 jaar is het ijsverlies er verdrievoudigd van 75 naar 219 miljard ton per jaar. Het smelten van het Zuidpoolijs kan zorgen voor een enorme zeespiegelstijging. De ijskap van Antarctica is gemiddeld 2200m dik. Als dit allemaal zou smelten stijgt de zeespiegel met 59m.
Het ijs smelt het hele jaar door van onderaf door de steeds warmer worden de oceaan. De ijskap die Antartica bedekt strekt zich namelijk uit tot ver en diep in de zee. Het poolijs stroomt met enkele honderden meters per jaar naar zee.
Het smeltende Zuidpoolijs heeft de zeespiegel afgelopen 25 jaar al ruim 7mm doen stijgen waarvan 3mm in de afgelopen 5 jaar.
Wat opmerkelijk is is dat het daar niet meer sneeuwt. De ijskap wordt dus niet meer van bovenaf opgebouwd.
Het grootste ijsverlies wordt gemeten op twee immense gletsjers in het westen van Antartica. Als Oost - Antarctische ijskap 1 % slinkt stijgt wereldwijd de zeespiegel met een halve meter.

13/04/2018
De warme golfstroom wordt zwakker waarschuwen onderzoekers van het Woods Hole Oceanographic Institution. Hun nieuwe onderzoek draait om het zogenoemde AMOC (dat staat voor Atlantic Meridional Overturning Circulation). Dit is een systeem van oceaanstromingen waartoe ook de beroemde Warme Golfstroom kan worden gerekend. Het nieuwe onderzoek suggereert nu dat de AMOC op dit moment zwakker is dan deze op elk willekeurig moment in de afgelopen 1600 jaar is geweest. En met name de afgelopen 150 jaar zouden de oceaanstromingen behoorlijk aan kracht hebben ingeboet.

De AMOC kun je misschien nog wel het beste vergelijken met een lopende band in de supermarkt. De oceaanstromingen vervoeren warm water vanuit de tropen naar het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. Daar geeft het water die warmte af aan de atmosfeer en zorgt er zo voor dat West-Europa verwarmd wordt. Door de afgifte van die warmte, houd je koud water over. Dat zakt naar grote diepte en reist vervolgens helemaal naar Antarctica, om via de Golf van Mexico weer in de tropen te belanden, waar het verhaal weer van voor af aan begint.

Hoe kan opwarming van invloed zijn op de AMOC? Het heeft alles te maken met smeltwater afkomstig van de Noordpool en omgeving, waar zee-ijs, maar ook gletsjers en ijskappen smelten. Dat smeltwater loopt in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. Het zoete water vermengt zich met het zoute water aan het oppervlak, waardoor dat lichter wordt en minder goed in staat is om te zinken. Het resultaat: de AMOC wordt afgeremd.Klimaatverandering
Over de AMOC is in het verleden al heel veel te doen geweest. Sommige onderzoekers vrezen namelijk dat deze oceaanstromingen zwakker worden door de opwarming van de aarde en zelfs compleet stil kunnen vallen (zie kader). Dat zou grote gevolgen hebben voor het klimaat in onder meer de VS en West-Europa (iets wat op groteske wijze duidelijk werd in de beroemde film The day after tomorrow waarin de AMOC abrupt stilvalt).

Om meer inzicht te krijgen in de veranderlijkheid van deze oceaanstromingen hebben wetenschappers nu uitgezocht hoe deze zich in de recente geschiedenis hebben ontwikkeld. Ze richtten zich daartoe op door deze stromingen afgezette sedimenten. Deze kunnen ons meer vertellen over de kracht van de stromingen; hoe groter de afgezette zandkorrels, hoe sterker de stromingen zijn. En door meerdere van die sedimentlagen te bestuderen, kunnen dus conclusies worden getrokken over hoe krachtig de stromingen door de tijd heen zijn geweest. Daarnaast reconstrueerden de onderzoekers ook nog de temperaturen aan het zeeoppervlak in gebieden waar de temperatuur sterk beïnvloed wordt door de kracht van de AMOC. “Samen wijzen deze benaderingen erop dat de AMOC in de afgelopen 150 jaar zo’n 15 tot 20 procent zwakker is geworden,” vertelt onderzoeker David Thornalley.

De resultaten lijken te worden onderschreven door een tweede paper dat eveneens in Nature is verschenen. In dat paper schrijven onderzoekers – op basis van klimaatmodellen en temperatuurmetingen aan het zeeoppervlak dat de AMOC sinds 1950 – in reactie op recente opwarming van de aarde – zwakker is geworden.

“De Noord-Atlantische circulatie is veel veranderlijker dan we eerder dachten,” concludeert onderzoeker Jon Robson. Hij legt uit dat de AMOC in werkelijkheid veel sterker lijkt te zijn verzwakt dan klimaatmodellen op basis van de huidige opwarming voorspelden. Onduidelijk is nog hoe dat komt. Een mogelijkheid is dat er meer Arctisch smeltwater in de oceaan is gelopen dan gedacht.

Beide studies geven niet alleen meer inzicht in de geschiedenis van de AMOC, maar hebben ook implicaties voor de toekomst. “Wat de twee perioden waarin de AMOC zwakker werd – het eind van de kleine ijstijd en recente decennia – gemeen hebben, is dat beide perioden gekenmerkt werden door opwarming en smelt. En opwarming en smelt zullen naar verwachting in de toekomst door onze voortdurende uitstoot van CO2 doorzetten.” Als daarmee ook de AMOC zwakker wordt, kan dat grote gevolgen hebben voor het klimaat in onder meer West-Europa.

Er is echter een goede reden om een flinke slag om de arm te houden. Zo geven de onderzoekers in hun paper aan dat er nog meer onderzoek nodig is om met zekerheid vast te stellen dat de antropogene opwarming aan de verzwakking van de AMOC ten grondslag ligt. Er is namelijk nog veel onduidelijkheid over hoe de AMOC op veranderingen in het klimaat gaat reageren. Wil je daar meer over weten? Duik dan eens in het fraaie artikel dat Niels Waarlo hier eerder over schreef.
Bron: SCIENTIAS

27/11/2018
De warme golfstroom is in 1500 jaar nog nooit zo zwak geweest. En dat is een gevolg van de opwarming van de aarde en de daarmee samenhangende smelt van de Groenlandse ijskap. Een verdere verzwakking van de golfstroom in de Atlantische Oceaan kan verstrekkende gevolgen hebben voor het klimaat in Europa, maar ook van invloed zijn op de moessonregens in Afrika en Azië.

De ‘transportband van de oceaan’ wordt ook wel de Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC) genoemd. Deze stroming in de Atlantische Oceaan brengt warm oppervlaktewater richting het noorden en voert koud water af richting de evenaar.
De oceaanstromingen vervoeren warm water vanuit de tropen naar het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. Aldaar geeft het water zijn warmte af aan de atmosfeer. Het zorgt ervoor dat de temperaturen in West-Europa net wat aangenamer worden. Door de afgifte van de warmte koelt het water dat de AMOC vanaf de tropen naar het noorden heeft vervoerd af. Het afgekoelde water zakt naar grote diepte en reist vervolgens helemaal naar Antarctica, om via de Golf van Mexico weer in de tropen te belanden. Daar warmt het water weer op, waarna het hele verhaal weer van voor af aan kan beginnen. Door de opwarming van de aarde smelt de Groenlandse ijskap en belandt er meer (zoet) smeltwater in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan. Dat zoete water mengt zich met het zoute water aan het oppervlak, waardoor dat lichter wordt en minder goed in staat is om te zinken. En zo kan de hele AMOC – in theorie – verzwakken.

Onderzoek wijst erop dat de AMOC tijdens de twintigste eeuw enorm is verzwakt. En op dit moment zou de stroming zelfs zwakker zijn dan deze in de afgelopen 1500 jaar ooit is geweest. Het is volgens de onderzoekers allemaal te herleiden naar de opwarming van de aarde en smelt van de Groenlandse ijskap.
Onderzoekers hebben een aanwijzingen gevonden dat de AMOC ook in de periode tussen 1600 en 1850 iets verzwakte. De genoemde periode wordt ook wel aangeduid als ‘de Kleine IJstijd’, omdat de temperaturen in West-Europa opvallend laag lagen. Deze koude periode is eerder al in verband gebracht met een zwakkere stroming in het noordelijke deel van de Atlantische Oceaan (waardoor er minder warmte naar Europa werd vervoerd). Het nieuwe onderzoek lijkt die hypothese te onderschrijven.

19/01/2018
In Kaapstad, met bijna 4 miljoen inwoners, is geen druppel water meer. Alles is opgedroogd en er wordt met man en macht gezocht naar grondwaterbronnen. Oorzaak de klimaatverandering en de aanhoudende droogte: de ergste van de afgelopen honderd jaar.

Bewoners van Kaapstad mogen vanaf 1 februari nog maar 50 liter water per dag gebruiken. Afgelopen december werd de kraan al afgesteld op 87 liter. Als het waterverbruik op dezelfde voet zou doorgaan, komt er op 21 april al geen water meer uit de kraan. Het peil in de spaarbekkens is dan tot onder de 13,5 procent van de capaciteit gezakt. De bewoners van de Zuid-Afrikaanse metropool moeten in dat geval met een jerrycan naar een van de 200 tappunten in de stad, waar dagelijks maximaal 25 liter per persoon gehaald mag worden. Dat geldt als absolute minimum voor hygiëne en gezondheid.
Het is momenteel ten strengste verboden om auto’s te wassen, je tuin te besproeien en een zwembad met kraanwater te vullen. Zelfs de boeren moeten 60% minder water verbruiken.

Er wordt voorspeld dat Kaapstad de komende 50 jaar alleen maar warmer en droger zal worden. Sinds 2001 wonen er meer dan 1 miljoen mensen meer in Kaapstad. Daardoor is niet alleen het water sneller op, maar raakt de grond ook bedekt met harde materialen zoals plastic. Dat zorgt er dan weer voor dat grondwater moeilijker geabsorbeerd wordt.
Deze ontwikkeling kan het einde betekenen van de 2 miljoen toeristen die Kaapstad bezoeken. Ook de wereld beroemde wijngaarden en fruit- en groentebedrijven rond Kaapstad zijn ven hetzelfde water uit de stuwdammen afhankelijk en voor deze bedrijfstak wordt dan ook gevreesd dat oogsten zullen mislukken. Bovendien zullen mensen, die in hoge gebouwen en wolkenkrabbers wonen en werken, hun wc’s niet meer kunnen doortrekken. Ze zullen dan genoodzaakt zijn om een van de chemische toiletten te gebruiken, die op de trottoirs geïnstalleerd zullen worden.

Als het water rond Kaapstad opraakt zal dit direct effect hebben voor de naburige steden.

Kaapstad is niet de enige stad die met droogteproblemen te maken krijgt. Zo wordt verwacht dat in sommige zuidelijke staten (Texas, Californie en Colorado) van de verenigde Staten tegen 2025 het grondwater op zal raken. In Saudi-Arabie en Israel hebben ze als, dure, oplossing voor het droogte probleem het ontzouten dan zeewater. In Tunesië graven ze steeds diepere putten om fossiele grondwater (duizenden jaren oud) te kunnen ophalen.

24/01/2018
Net als China bouwde Turkije de afgelopen 40 jaar veel dammen waardoor er veel minder water naar de buurlanden Irak en Syrië vloeit tot wel een afname van 80 en 40%. Ook Iran is slachtoffer van de Turkse waterprojecten. Bijzonder omstreden is de megadam van Ilisu op 50km van de Syrische grens dat er voor zorgt dat er 56% minder van het Trigis-rivierwater nooit Syrië zal bereiken met dramatische gevolgen voor de Syrische landbouwers. Deze dam is onderdeel van het GAP megaproject bestaande uit 22 dammen en 19 waterkrachtcentrales. Dit project kan de gehele waterhuishouding van het Midden-Oosten verstoren en massale droogte, zandstormen, economische rampspoed en emigratie naar Europa veroorzaken. Zeker als je de langdurige droogte koppelt aan een verwachte verdubbeling van de bevolking in Irak en Syrië tegen 2050.

13/06/2018
In Irak staan nu al de grote rivieren bijna droog, terwijl de zomer nog moet komen. De reden zijn de stuwdammen in Turkije en Iran. In Egypte gebeurd hetzelfde nu Ethiopië haar bouwwerken klaar heeft en daardoor in de Nijl steeds minder water stroomt. Het verbouwen van rijst is daardoor al onmogelijk geworden.

30/06/2018
In een deel van het land zijn de autoriteiten extra alert op natuurbranden. In de provincies Gelderland, Zeeland en in delen van Noord-Holland en Noord-Brabant geldt de fase 'extra alert', wat vroeger code oranje en rood was.
De autoriteiten hebben vanwege de hogere risico's op natuurbranden preventieve maatregelen getroffen. Dagelijks vinden controles door politie en boswachters plaats.
Vanaf vrijdag wordt boven de Veluwe gevlogen om eventuele beginnende brandjes tijdig te ontdekken en in alle grote natuurgebieden liggen calamiteitenroutes voor hulpdiensten en zijn extra waterputten aangelegd. Bij een zeer grote brand zal Defensie de brandweer te hulp schieten met blushelikopters.
Door de droogte wordt ook meer kraanwater gebruikt, waardoor de waterdruk lager kan zijn en water een bruine kleur kan hebben. Waterbedrijven roepen op om bewust met water om te gaan. Het Noord-Hollandse waterbedrijf PWN vraagt klanten om de tuin de komende dagen niet met kraanwater te sproeien.
Volgens Vitens, het grootste drinkwaterbedrijf van het land, wordt door de droogte veel meer water verbruikt dan normaal. "Zelfs meer dan een miljard liter per dag en dat is een record." Het bedrijf adviseert om vooral tijdens piekuren, tussen 6.00 uur en 9.00 uur en tussen 18.00 uur en 22.00 uur, het waterverbruik te beperken.

Afgelopen 10 dagen is het waterpijl in de Rijn bij Lobith 1m gedaald door de aanhoudende droogte.

06/07/2018
Door de aanhoudende droogte zijn in de veendijken bij Wilnis scheurtjes ontstaan. Waterschap de Stichtse Rijnlanden is begonnen met sproeien, omdat de scheuren anders razendsnel groter worden.

10/07/2018
In Twente is de droogte op niveau Grip3 beland. Bij een nog hoger niveau worden gemeenten en de Veiligheidsregio Twente bij de beslissing betrokken. Bij Grip5 is er sprake van een nationale crisis.
De droogte in Twente is extra goed te merken omdat het gebied vooral afhankelijk is van regenval en hoger ligt dan landelijk gemiddeld. En dit is te zien op enkele plekken, de bladeren aan de bomen verkleuren al alsof het herfst is.

18/07/2018
Vanwege de aanhoudende droogte heeft de Landelijke Coördinatiecommissie Waterverdeling code geel afgekondigd. Het neerslagtekort stijgt de komende periode waarschijnlijk naar 266 millimeter en dat is vergelijkbaar met het recordjaar 1976.

In de vandaag gepubliceerde Droogtemonitor staat dat vooral de aanvoer van water in de Rijn fors is gedaald. Code geel is afgegeven omdat deze aanvoer nu onder de norm voor juli ligt en er in meer dan één regio een watertekort dreigt.

De commissie verwacht dat de dalende wateraanvoer de komende twee weken aanhoudt. De Maas krijgt voorlopig wel genoeg water aangevoerd uit het buitenland, hoewel ook daar weinig regen valt.

Volgens de commissie zijn de sproeiverboden in delen van Brabant, Limburg, Gelderland, Overijssel en Drenthe nog altijd nodig. Op deze hoge zandgronden kan geen zoet water uit andere gebieden aangevoerd worden. Alleen regen kan de situatie daar verbeteren, zegt Harold van Waveren, strategisch adviseur waterveiligheid bij Rijkswaterstaat.

Code geel houdt in dat Rijkswaterstaat, waterschappen, ministeries en het KNMI de waterstand nauwlettend in de gaten houden. Het is daarbij belangrijk dat vraag en aanbod van water in balans blijft.

Volgens Van Waveren komt het ongeveer eens in de twee tot vijf jaar voor dat de waarschuwing wordt ingezet. "Dat valt nog mee. In 2003 hadden we code rood. Toen was het zo droog dat er tekorten waren voor het koelwater van onze energiecentrales en dreigde stroomuitval."

Rijkswaterstaat en de waterschappen roepen op om alleen te gaan zwemmen op officiële zwemlocaties. De waterkwaliteit is de afgelopen week afgenomen. Er zijn steeds meer meldingen over blauwalg, botulisme, vissterfte en ongewenste bacteriën in het water.

18/07/2018
Regio Twente moet water inleveren voor het westen waardoor de dalende waterstand ook gevolgen heeft voor Twente en de Achterhoek.. Deze regio’s krijgen minder zoet water aangevoerd ten voordele van drinkwatervoorziening en dijkbescherming in het westen van ons land.

Zo moet er voorkomen worden dat dijken verdrogen en te veel zout water vanuit de riviermondingen het land instroomt, waardoor de bodem verzilt. Drinkwaterbedrijven in het westen van ons land maken gebruik van oppervlakte water. Vitens in Twente maakt gebruik van grondwater.
Scheepvaart, landbouw en de natuur hebben in de verdringingsreeks de laagste prioriteit.

Twente krijgt vanuit Rijn en IJssel via het Twentekanaal water aangevoerd. Het inlaten is nu al tot een minimum beperkt. Helaas bereikt dit water niet de hogere gedeelten in Twente.

Volgens Vitens kan het drinkwater in onze regio niet opraken. Ook in tijden van droogte niet. Het grondwater waar drinkwater van gemaakt wordt is 500 tot 5000 jaar geleden gevallen als regenwater. De winputten zitten op een diepte van 30 tot 120m afhankelijk van de bodem. Dit water wordt wel eerst gezuiverd en van zuurstof voorzien. Door dat het gebruik toeneemt bij extreme droogte zoals nu kan de waterdruk (normaal 2.2bar) lager worden.

20/07/2018
Door het droogvallen van beken en sloten worden populaties zeldzame beekvissen acuut met uitsterven bedreigd. Er volstrekt zich een rampscenario.

23/07/2018
De aanhoudende hoge temperaturen en droogte zorgen voor een grote kans op uitbreiding van de bosbranden in Zweden. Momenteel woeden al meerdere branden in het midden van het land.
De laatste paar dagen kwam de temperatuur iedere dag boven de 35 graden, terwijl 23 graden normaal is eind juli. Daarnaast heeft het sinds mei nauwelijks geregend in Zweden.

Vanwege de droogte is een verbod op het aansteken van vuurtjes, roken en barbecueën in de natuur ingesteld. "Iedereen die zoiets toch doet, is strafbaar en wordt vervolgd".
Vorige week werden meerdere dorpen die in de bossen liggen in het midden van Zweden ontruimd. Het vuur verspreidde zich snel en bedreigde de dorpen. De afgelopen dagen zijn de bosbranden niet groter geworden, maar ook niet kleiner.

De bosbranden zijn inmiddels zo groot dat ze vanuit de ruimte te zien zijn. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA verklaarde maandag dat op satellietfoto's de vlammen en rook van ten minste twee vuurzeeën duidelijk zijn te herkennen.

24/07/2018
Door de hoge temperaturen heeft het RIVM vandaag het nationaal hitteplan in werking gesteld. Dat betekent onder meer dat wordt opgeroepen om extra goed te zorgen voor kwetsbare mensen, zoals ouderen, chronisch zieken, mensen met overgewicht en mensen in verzorgingshuizen.

24/07/2018
Het warme water en het gebrek aan regen hebben ervoor gezorgd dat het water in de IJssel tussen Arnhem en Zutphen, in een maand tijd zeer fors is gedaald, van 4 meter naar 2.5meter. Op sommige punten zelfs 2,15m diep.
Hoe lager het water in de IJssel staat, hoe minder vracht de schepen mee kunnen nemen. Nu moeten ze een kwart achter laten.
Het wachten is voldoende regen in Duitsland waardoor de Rijn weer vol kan stromen en ook de IJssel weer op peil komt.

24/07/2018
Code oranje voor extreme hitte in het hele land m.u.v. Waddengebied

Deze week is het tropisch warm. Met name donderdag en vrijdag worden zeer hoge temperaturen verwacht, landinwaarts en in stedelijke gebieden 35°C of hoger. Ook in de nachten blijft het zeer warm met minima rond 20°C. Code oranje gaat in vanaf woensdagochtend.

Waarschuwing Overijssel:
Extreme hitte, vooral in stedelijke gebieden. Maxima op donderdag en vrijdag 35 graden C of iets daarboven, minima rond de 20 graden C.
Aanhoudende hitte met weinig tot geen afkoeling in de nacht. Drink voldoende. Houd uzelf en uw woning koel. Beperk lichamelijke inspanning. Ga goed voorbereid op reis.

Wees goed voorbereid. Zie ook het Nationaal Hitteplan van het RIVM.

25/07/2018
Twente en Achterhoek vormen vuurrode vlekken op de kaart van neerslagtekorten. Nergens is het zo droog als hier door een gebrek aan regen. Maar ook door de zandgronden, waar water snel doorheen zakt, en de hoogteverschillen, tussen de 85 en 5 meter boven NAP.
Een fikse regenbui gaat niet meer helpen, de grond is zo droog dat het het water niet kan opnemen. We hebben nu bijna het dubbele aan neerslag nodig om deze droogte te compenseren.
In grote delen van Twente mag oppervlakte water uit vijvers, sloten en beken en grondwater rondom kwetsbare natuurgebieden niet gebruikt worden om gewassen te besproeien. Om te voorkomen dat waterlopen droogvallen en het grondwater nog verder zakt.

25/07/2018
De KNMI heeft code oranje afgegeven. Deze wordt afgegeven wanneer het drie dagen achter elkaar boven de 30 graden wordt en ’s nachts niet kouder wordt dan 18 graden.
Ook op het spoor, op de wegen en rond het water zorgen de tropische temperaturen voor problemen. Zo heeft ProRail last van spoorspattingen waarbij de rails door de hitte verbuigen en gaan kronkelen. Sommige bruggen kunnen niet meer open doordat het materiaal zodanig is uitgezet zodat ze op slot zitten.
De aanhoudende hitte en droogte zorgt in steeds meer plaatsen voor problemen. Gemeenten waarschuwen voor smeltend asfalt, loszittende tegels en dichte bruggen en dorstige ratten.
In meerdere gemeenten zijn strooiwagens met zoud de weg opgestuurd om het smeltend en plakkend asfalt te bestrijden.

25/07/2018
De wereld zucht onder extreme hitte en droogte.
De bosbranden in Zweden woeden inmiddels zo groot dat ze vanuit de ruimte zijn te zien. Gisteren stond nog steeds een oppervlakte van 25.000 voetbalvelden in brand.
De regeringen van Letland en Litouwen kondigden de noodtoestand af, omdat volledige landbouwarealen verloren zijn gegaan. In Duitsland staat de aardappeloogst onder grote druk. De Poolse overheid heeft extra EU-steun aangevraagd voor 91.000 boerderijen die inmiddels grote schade hebben opgelopen.
De ongekende hittegolf in Japan heet nu formeeleen natuurramp. Even boven de hoofdstad Tokio werd gisteren 41.1 graden gemeten. 77 mensen zijn bezweken door de hitte.
In de Amerikaanse staten Utah, Colorado en Arizona heerst een zeldzame droogte en veel waterplaatsen voor dieren zijn verdampt. Met de wilde beroemde paarden gaat het slecht in Arizona.
Afghanistan zit met de grootse droogte sinds decennia. De VN schat dat 1.4 miljoen mensen de komende maanden urgente voedselhulp nodig hebben. Het land staat aan de vooravond van een nieuwe golf emigranten als gevolg van de droogte.

25/07/2018
Het zuiden en oosten van Nederland hebben officieel te kampen met een watertekort.

28/07/2018
Zelfs het hoge noorden blijft niet gespaard. Het is wellicht één van de meest verontrustende fenomenen van deze zomer. Zweden werd de voorbije week geteisterd door meer dan 90 bosbranden. Zelfs boven de poolcirkel stonden bossen in brand. Terwijl normaal ergens tussen de 15 en 20 graden al een warme dag is, steeg de temperatuur in de poolcirkel nu boven de 32 graden.

Meer naar het oosten staat ook de taiga in Siberië in brand. Tien miljoen hectares werden vernietigd. De rookpluimen reiken tot in Canada dat zelf ook gebukt gaat onder een hittegolf. In de VS werd het bekende natuurpark Yosemite gesloten voor publiek omdat bosbranden het gebied gevaarlijk maken.

30/07/2018
Als laaggelegen land met grote rivieren is Nederland altijd bezig met het voorkomen van nat. Dit verklaart waarom we nu zo zijn verrast door de extreme droogte. Het Nederlandse waterbeleid is zeer conservatief; de rest van Europa is al veel langer bezig zich te bewapenen tegen droogte.

Genoeg drinkwater is nu nog geen probleem, maar dat kan veranderen als de Rijn en Maas minder water aanvoeren. Dat zal in de toekomst vaker kunnen gebeuren.
De droogte zoals deze nu plaatst vind komt eens in de 40 a 50 jaar voor. Door de opwarming van de aarde wordt dat eens in de 10 tot 20 jaar. Ook het nieuwste klimaatmodel van de KNMI voorspelt dat Nederland aanzienlijk droger wordt.

Droogtedeskundigen pleiten ervoor het waterpeil in de bodem en het IJsselmeer (Nederlands grootste zoetwaterreservoir) te verhogen. We houden nu traditioneel het waterpeil vrij laag. Als we het peil hoger hadden gehouden, hadden we dat water nu kunnen gebruiken om de droogteschade te beperken.
Natuurorganisaties pleiten vorige week al voor een verhoging van het waterpeil. Dat wordt kunstmatig laag gehouden voor de landbouw, maar de natuur is gebaat bij een hogere waterstand.

Twee weken blijft het helaas nog onverminderd droog. Het groeiseizoen is niet meer te redden, dat is al bijna afgelopen. In september of oktober veranderen de weerpatronen dan gaat het waarschijnlijk meer regenen. Maar het zal nog twee maanden duren voor het grondwater weer op normale hoogte staat.

30/07/2018
Het neerslagtekort is in de afgelopen maanden bijna tot recordhoogte opgelopen en in het Gelderse Deelen en het Brabantse Gilzen-Rijen is sprake van de langste regionale hittegolf ooit. Nederland zucht onder een hete en droge zomer.
Toen Nederlanders zich nog totaal niet druk maakten over maandenlange droogte en de gevolgen van de klimaatverandering nog amper merkten, deed de aan de Universiteit Utrecht verbonden hydroloog Niko Wanders al onderzoek naar de gevolgen van droogte. Hij werd in die tijd soms wat vreemd aangekeken als hij uitlegde wat voor onderzoek hij deed, want Nederland was toch vooral het koude kikkerlandje waar het meer dan genoeg regende? Maar inmiddels is zijn onderzoek relevanter dan ooit.

Een droogte zoals Nederland die nu kent wordt door de klimaatverandering in de toekomst niet normaal, legt hij uit. "Maar het wordt wel twee tot vier keer waarschijnlijker. Er wordt tijdens deze periode veel naar het jaar 1976 gekeken, toen het neerslagtekort tot een recordhoogte steeg, dus laten we zeggen dat zoiets voorheen eens in de veertig jaar voorkwam. In de toekomst krijgen we vaker met dit soort condities te maken. Dan komt een zomer als deze eens in de tien tot twintig jaar voor."

Per vierkante meter een emmer minder water beschikbaar
Zo droog als deze zomer zal het in de toekomst dus niet altijd worden, maar volgens Wanders is er in de toekomst op elke vierkante meter een emmer minder water beschikbaar. "Dat is 10 kuub per hectare grond, wat een halve vrachtwagen is. Over heel Nederland gezien gaat dat om een aanzienlijke hoeveelheid."

"En het water dat vanuit de bergen via de Rijn ons land bereikt, komt eerder. Er komt een verschuiving in wanneer we water willen hebben en wanneer we water krijgen. Nu komt het meeste smeltwater in mei en juni en hebben we de grootste vraag naar water in juli en augustus. Maar de aanvoer van water zal vroeger komen."

Daarnaast worden de buien die in Nederland vallen heftiger. "Het kan zo zijn dat er uit een bui 80 millimeter valt en dan drie weken niks", zegt Judith Klostermann, klimaatonderzoeker van Wageningen Research. "In die extreem natte periodes moeten we water gaan vasthouden en niet direct afvoeren naar zee."

Dat vasthouden van water kan in het IJsselmeer, dat als waterreservoir voor een groot deel van Nederland fungeert. Cora van Nieuwenhuizen, minister van Infrastructuur en Milieu, besloot in juni al dat het waterpeil in de zomer verhoogd mag worden. Op die manier zit er meer water in het IJsselmeer en is er dus meer beschikbaar in droge periodes.

Maar volgens Klostermann is dat nog niet voldoende. "Het gaat daar niet alleen om. Je kunt wel een bak water maken, maar hoe komt die bak water van A naar B? We kunnen goed plassen maken, maar daar zit nog geen irrigatiestructuur bij. In landen die gewend zijn aan de droogte, liggen daar ook al kanaaltjes met sluisjes en klepjes bij om het water door te laten. Dat moet Nederland aan die grote meren en plassen koppelen."

Nederland behoort tot de mondiale top als het om een overschot aan water gaat. "Op het gebied van dijken die ons beschermen tegen overstromingen zijn we de beste ter wereld, maar als het gaat om droogte zijn we dat niet. In landen als de Verenigde Staten en Spanje richten hele centra zich op droogte", constateert Wanders. "We moeten het ambiëren om ook op het gebied van droogte en verzilting tot de top te horen. We kunnen een mooie inhaalslag maken."

Naast dat de intensiteit van buien verandert, worden de zomers ook warmer. Die opwarming van de aarde is volgens het KNMI al even aan de gang. "De maximumtemperatuur van hittegolven ligt nu al 3 graden hoger dan een eeuw geleden. Die stijging blijft doorgaan totdat de CO2-concentraties constant blijven doordat er dan netto geen uitstoot van CO2 meer is", zegt Geert Jan van Oldenborgh, klimaatonderzoeker van het KNMI.

Volgens Van Oldenborgh laten klimaatmodellen "een behoorlijke spreiding" zien over hoe de toekomstige zomers in Nederland eruit gaan zien. "Op basis daarvan hebben we twee scenario's gemaakt met meer oostenwind, waardoor het zonniger en droger wordt in Nederland. De andere twee scenario's laten dat niet zien, maar de hittegolven worden in ieder geval extremer."

Nederland moet maatregelen tegen de warmte treffen
Om de warmte goed te kunnen weerstaan, moeten er in Nederland aanpassingen worden gedaan. Om te beginnen moet er meer ruimte komen voor groen, vindt Klostermann. "Veel mensen hebben hun tuin vol met tegels liggen. Dat zorgt voor een zogeheten hitte-eiland. Tegels nemen de warmte op en stralen die 's nachts ook uit. Bomen zorgen voor schaduw en samen met planten zorgen ze ook voor verdamping. Die verdamping zorgt ook verkoeling, doordat de energie niet in warmte wordt omgezet."

Daarnaast moeten huizen op een andere manier gebouwd worden, vindt Klostermann. "De woningen in Nederland zijn nu niet gebouwd op het tegenhouden en laten ontsnappen van de hitte. Onze huizen zijn gebouwd op de winter: zo veel mogelijk warmte inlaten en zo weinig mogelijk kwijtraken. Daar moeten architecten echt beter over nadenken. Glas is binnen de architectuur nu veel in de mode, maar daardoor zijn gebouwen allemaal broeikassen."

Volgens Klostermann zijn airco's ook niet de oplossing. "Daarmee versterk je het wereldwijde broeikaseffect alleen maar, want door het hoge energieverbruik produceert een airco netto meer warmte."

De klimaatonderzoeker denkt dan ook dat het beter is om een voorbeeld te nemen aan landen als Spanje en Italië. "Daar laten de huizen weinig warmte in. De buitenkant is wit of lichtgeel en de ramen zijn klein met luiken ervoor. Die luiken gaan dicht in de middag om nog meer warmte tegen te houden. In die landen bouwen ze hittebestendiger dan in Nederland."

Klostermann vindt ook dat de landbouw op zoek moet naar andere gewassen om te verbouwen. "Bijvoorbeeld aardappels die beter tegen verzilting kunnen. Ze bestaan allemaal al wel, maar boeren moeten op zoek naar de gewassen die het meest geschikt zijn voor het nieuwe klimaat."

De klimaatverandering zorgt er op het noordelijk halfrond voor dat het poolklimaat steeds verder wordt teruggedrongen en dat tropische temperaturen richting het noorden verschuiven. Dat betekent dus ook een warmer Nederland, besluit Van Oldenborgh. "Als de klimaatverandering heftig doorzet, krijgen we in Nederland het klimaat zoals dat nu in het zuidwesten van Frankrijk heerst. We kunnen het vergelijken met een stad als Bordeaux. Maar pas in 2060 wordt een zomer zoals we die op dit moment beleven normaal in Nederland."

31/07/2018
In opvallend veel plaatsen van het Noordelijk halfrond schoot het kwik in juli door naar een record. Heel Noordwest-Europa zucht onder de hitte. Een koppig hogedrukgebied blijft maar hangen boven Scandinavië. Enkel temperaturen.
VS, Furnace Creek, 24 juli, 52.9 graden.
Canada, Montreal, 2 juli 36.9 graden.
Nederland, 27 juli, 38.2 graden
Algerije, Ouargla, 5 juli, 51.3 graden
Georgie, Tbilsi, 4 juli, 40.5 graden.
Japan, Kumagaya, 23 juli, 41.1 graden.
Fins Lapland, Sodankyla, 18 juli, 32 graden
Op een meetpunt in Golfstaat Oman kwam de temperatuur ’s nachts niet onder de 42 graden uit.

01/08/2018
Komend weekend kunnen de temperaturen in Spanje en Portugal oplopen tot 50 graden. Als dat zo is dan wordt de hoogste temperatuur ooit in Europa geregistreerd.
De oorzaak is dat er zeer warme lucht vanaf de Westelijke Sahara kan oprukken naar Spanje en Portugal. Deze woestijn wind kan de temperatuur in het zuidwesten op vrijdag en zaterdag opjagen tot 45 zelfs 50 graden.
De uitgedroogde natuur in Spanje en Portugal helpt nog eens een extra handje bij het oplopen van de temperatuur.
De voorspelling is ook dat de temperatuur ’s nachts amper onder de 30 graden zal duiken.

In het zuiden van Frankrijk zal de verwachte temperatuur richting de 40 graden gaan. Ook Nederland krijg dan weer temperaturen boven de 30 graden.

01/08/2018
De aanhoudende droogte is de boosdoener dat de maïsplant niet meer groeit. Meerdere loonbedrijven in Twente en de achterhoek kregen al verzoeken van boeren binnen om hun maïs eraf te halen terwijl de kolf nog niet rijp is en het is veel korte dan wat normaal is.
De maïsplant nu te laten staan heeft ook risico’s. De plant is nu zo droog dat de kans bestaat dat ie omvalt bij bijvoorbeeld een stortbui of een zomerstorm. En dan krijg je het haast niet meer van het land af.
Ook is de plant nu nog wat groen en zitten er nog een beetje voedingswaarde in.. Als je te lang wacht wordt de plant helemaal bruin en dor en zit er nagenoeg geen voedingstoffe in en wordt het voor de koeien ook lastiger verteerbaar
De verwachting is dat de matige oogst bij boeren voor tekorten gaat zorgen, omdat ook de grasoogst dit jaar niet overhoud. Nu nog maar 1.5 snede terwijl normaal al 4 of 5 keer gemaaid wordt. Veel boeren doen al een beroep op hun wintervoorraad. Als die op is en de maïsoogst is slecht dan moet er bijgekocht worden. Maar waar haal je het vandaan? Dit is nog niet eerder voorgekomen normaal wordt de maïs vanaf eind september, oktober gehakseld.

02/08/2018
Het watertekort loopt op dus van droogtefase1 naar droogtefase2 of te wel van droogtecode geel naar droogtecode oranje
Zorgde de droogte afgelopen weken vooral op de hogere zandgronden in het oosten en zuiden van ons land. Inmiddels kampt ook het westen met een feitelijk watertekort.
Er valt geen regen, de rivieren voeren steeds minder water aan en door de warmte verdampt er alleen al uit het IJsselmeer elke halve minuut een Olympische zwembad vol.
De veiligheid van de dijken en het voorkomen van onomkeerbare schade aan zeldzame natuur krijgen nu de allerhoogste prioriteit. Ook worden er vele maatregelen genomen zoals een beregeningsverbod en een verbod van het lozen van warmwater op de rivieren en kanalen door bedrijven. Om die reden is de zoutfabriek van AkzoNobel in Hengelo stilgelegd.
In het Amstel-Rijnkanaal heeft Rijkswaterstaat een bellenscherm aangelegd, om verzilting van akkers en natuur tegen te gaan. Dit driegt te gebeuren doordat het waterniveau in de rivieren daalt waardoor het zeewater verder oprukt. De luchtbellen vanuit de bodem omhoog geblazen moeten het zoute zeewater tegenhouden. De sluizen bij het IJsselmeer zijn gesloten waardoor er geen zoetwater meer richting de Waddenzee wordt gespuid.
De water aanvoer in de Rijn bij Lobith zakte deze week onder de kritische grens van 1000 kubieke meter per seconden. Komende week daalt de wateraanvoer verder naar nog maar 900 kuub.
Toch maken de drinkwaterbedrijven zich nog geen zorgen. 40% van ons drinkwater komt uit de rivieren.

07/08/2018
Het Twentekanaal is afhankelijk van het water uit de Rijn dat via de IJssel en de sluis bij Eefde het kanaal inloopt. Door de extreme aanhoudende droogte is het waterpeil in de IJssel drastische gezakt tot 185cm. 1 maand geleden nog 323cm. Rijkswaterstaat zet nu extra pompen in om het Twentekanaal op peil te houden.

Waterbeheer in Nederland betekent dat wij vooral bezig zijn om water weg te pompen. Doen wij dat niet dan zouden de lage stukken immers onderlopen. Een gevolg hiervan is dat de delen van het land die wel boven de zeeniveau liggen een lagere grondwaterstand hebben door het wegpompen. In die gebieden zie je nu de natuur steeds droger worden.

09/08/2018
Boeren die door de aanhoudende droogte in financiële problemen zijn gekomen, krijgen hulp van het kabinet.
Onder andere aardappelen en veevoer verpieteren op de velden.

25/08/2018
De Rijn bij Lobith staat op de laagste stand ooit gemeten. De stand kwam uit op een daggemiddelde van 6.87 m boven NAP. De binnenvaart leidt al weken schade door de lage waterstand. In de Waalbocht bij Nijmegen lopen schepen aan de bodem. Er worden nu extra peilingen uitgevoerd in de Rijn en de Waal.

03/09/2018
De paar buien van de afgelopen weken hebben het grote watertekort in Twente nog niet kunnen verhelpen. Volgens het waterschap Vechtstromen blijft de situatie zorgwekkend. Er is zeker nog 200 dagen neerslag nodig voordat het watertekort zich hersteld.

Veel beken en sloten staan nog steeds droog. Op meerdere plekken is er sprake van vissterfte of botulisme. Twente is nog steeds een van de droogste plekken in Nederland door de hoge ligging. Twente is afhankelijk van de neerslag die er valt.

08/09/2018
Door de droogte in Midden Amerika zijn de oogsten mislukt. In Honduras is zelfs 80% van de maïs verloren gegaan. Kleine boeren hebben daardoor niet genoeg geoogst om te eten en te verkopen. Helaas is er ook geen voldoende voorraad meer om de tijd tot de volgende oogst door te komen. Daardoor kunnen ongeveer twee miljoen mensen in Midden Amerika te maken krijgen met ernstige honger.
De VN sloeg afgelopen vrijdag alarm.

15/09/2018
Ondanks de recente regen heeft Nederland altijd een watertekort en slechte waterkwaliteit op sommige plekken.

17/10/2018
De Rijn in Duitsland staat nog maar 1cm boven de kritische grens. Als, door de langdurige droogte, het water nog verder zakt wordt de rivier afgesloten voor de binnenvaart. Nu al heeft de binnenvaart last van de lage waterstanden waardoor een schip nog maar de helft van de lading kan meenemen die normaal wordt vervoerd.
Voor de bouwsector dreigt een kleine ramp. Al maandenlang blijft de aanvoer van grondstoffen voor beton en asfalt achter bij de vraag.

18/10/2018
Door de extreme droogte, ook oktober verloopt te droog, is het voor de melkveehouders in Twente een drama. Door hogere voerprijzen en een magere maïsoogst schiet de Twentse boer er dit jaar gemiddeld 25 duizend euro bij in. Tot juli liep het nog redelijk normaal maar na 1 juni sloeg de droogte toe.

24/10/2018
Het waterpeil in de Rijn is met 6.53 meter nog nooit zo laag geweest. Beddingen van de rivier vallen zover droog dat schepen steeds meer moeite hebben om er door te varen.
Terwijl begin dit jaar het waterpeil sinds 1995 nog niet zo hoog was. Op 10 januari stond het waterpeil nog op 14.64 meter boven NAP. Toen gingen alle stormvloedkeringen voor het eerst in de historie tegelijkertijd dicht.
In Duitsland staat het water zo laag dat schepen er bijna niet meer doorheen kunnen.

07/11/2018
Uit alle delen van Nederland komen meldingen binnen over huizen die plotseling scheuren vertonen, omdat ze verzakken door de droogte. Het probleem doet zich vooral voor bij woningen die niet met palen maar rechtstreeks op de ondergrond zijn gefundeerd. Die woningen kunnen verzakken door het lage grondwaterpeil als gevolg van de extreme droogte dit jaar. Daardoor kunnen er wel 1 miljoen huizen in Nederland last krijgen van verzakkingen.

28/11/2018
Door klimaatverandering (te weinig neerslag) staat de Rijn historisch laag en daardoor kunnen benzinestations niet meer bevoorraad worden met fossiele brandstoffen.